Op 2 juli bezoekt premier Mark Rutte Donald Trump in Washington. De Amerikaanse president schroomt niet wereldleiders te beledigen via Twitter en kan ook tijdens ontmoetingen behoorlijk bot uit de hoek komen. Hoe moet Rutte daarmee omgaan aanstaande maandag?
Tijdens het kennismakingsgesprek in het Witte Huis zal de ruim 400 jaar lange vriendschap tussen Nederland en de Verenigde Staten aan bod komen, maar ook heikele onderwerpen als handelsbetrekkingen, defensie en veiligheid. Op die gebieden speelt het een en ander.
Trump is hard op weg een handelsoorlog met de Europese Unie te ontketenen met importheffingen op staal en aluminium. Inmiddels heeft de EU teruggeslagen met een heffingen die gevolgen hebben voor typisch Amerikaanse producten, zoals Levi Strauss-spijkerbroeken en Harley Davidson-motoren.
Nederland is gierig, Trump ‘lomp’
Ondertussen mort de Amerikaanse president over de karige bijdrage van Nederland aan internationale veiligheidsmissies. Als het aan hem ligt doen we een grotere duit in het zakje.
Rutte noemde Trump op zijn beurt weer ‘lomp’, omdat die zich heeft teruggetrokken uit het klimaatakkoord van Parijs en het nucleaire akkoord over Iran.
Hoewel niet duidelijk is of deze onderwerpen specifiek worden besproken, zullen dit soort netelige kwesties een gesprek niet makkelijker maken. Zeker niet met Donald Trump die in zijn tijd als zakenman al "een botte manier van onderhandelen hanteerde", zo vertelde Frits van Paasschen, voormalig CEO van de wereldwijde hotelketen Starwood, aan Business Insider.
Die tactiek werkte misschien voor Trump als zakenman, in de politiek is dat een ander verhaal. Wat niet betekent dat Trump zijn grove benadering overboord heeft gegooid.
Business Insider vroeg NLP-coach Bouke de Boer hoe Rutte zich hier doorheen moet slaan.
Het 'probleem Rutte' ging op NLP-training
NLP staat voor Neurolinguïstisch programmeren, een methodiek waarmee je bewust wordt van onbewuste processen. Waarom we bij een NLP-coach te rade gaan?
Rutte volgde ooit een NLP-training, zo kwam naar voren in een aflevering van Profiel van de omroep Human uit maart 2012. Zelf ontkent Rutte overigens ooit een training waar dan ook te hebben gevolgd.
Van 2006 tot 2009 verkeerde Rutte in politiek zwaar weer: partijgenoot Rita Verdonk ondermijnde een jaar lang zijn gezag als VVD-leider en zette hem, aanvankelijk met succes, weg als een moederskindje dat de was nog naar zijn ouderlijk huis brengt.
Verdonk oefende druk uit op Rutte en de hele VVD door te wijzen op het hogere aantal voorkeursstemmen dat ze bij de Tweede Kamer-verkiezingen van 2006 had behaald. Rutte zette Verdonk uiteindelijk uit de partij, maar binnen de VVD werd gesproken over het 'probleem Rutte', waarmee werd bedoeld dat hij niet de gedroomde stemmentrekker was als gehoopt.
Hij verloor immers de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 en de Europese parlementsverkiezingen in 2009. Maar tijdens de parlementsverkiezingen van 2010 werd de VVD onder Mark Rutte plots de grootste.
De comeback van Mark Rutte
Toeval of niet: in de periode tussen zijn dieptepunt in 2009 en zijn politieke wederopstanding in 2010, vond volgens het programma Profiel de NLP-training plaats.
Overigens niet bij NLP-coach De Boer. Die zegt desgevraagd: "Over een NLP-training van Mark Rutte heb ik geen dingen gehoord. Wel heb ik in die tijd met Rita Verdonk gewerkt", vertelt hij. De gesprekken met haar gingen niet over de strijd binnen de VVD, maar over haar 'eigen innerlijke strijd'.
De Boer heeft ruim 30 jaar ervaring als NLP-coach en staat politici en topsporters bij, waaronder een burgemeester en spelers van het Nederlands elftal die hij individueel coacht. "Ik noem verder geen namen, alleen voetballer Stefan de Vrij is hier erg open over."
Ook Rutte heeft dus nooit iets willen zeggen over een NLP-traject. Dat kan te maken hebben met het feit dat NLP als pseudowetenschap wordt beschouwd, zei hoogleraar psychotherapie Marcus Huibers in de aflevering van Profiel.
De Boer legt uit: "NLP is een empirische wetenschap. Er is gekeken naar een aantal succesvolle mensen op verschillende gebieden. Waarom zijn die succesvol? Welke waarden en overtuigingen hebben deze personen en hoe communiceren ze? Dat is in een methodiek gegoten."
Die is samengevat in neurolinguïstisch programmeren. "Neuro staat voor de waarnemingen via zintuigen, linguïstisch voor de manier waarop die bij de hersenen binnenkomen. Als ik zeg dat ik bij Van der Valk ben, dan heb jij daar allerlei associaties bij", zegt De Boer. "Programmeren gaat over gedrag. Hoe komt het dat jij dingen op een bepaalde manier doet?"
Volgens hem gaat NLP ervan uit dat waarden en overtuigingen aan de basis liggen van je gevoel, hoe je handelt en het effect dat je hebt op anderen. "Als je het idee hebt dat je ergens onbekwaam in bent, bak je er ook niets van."
Een positieve overtuiging is dan ook wat Mark Rutte kan helpen bij zijn ontmoeting met Trump. "Als Rutte mij om advies zou vragen, zou ik hem de opdracht geven om een paar weken van tevoren herhaaldelijk een positieve uitkomst van de ontmoeting met Trump uit te spreken. Programmeren."
Dit betekent niet Rutte in het wilde weg elk gewenst positief resultaat moet roepen. "Het gaat erom dat je een realistisch doel stelt en dit positief formuleert. En wees überhaupt dankbaar voor het gesprek", aldus De Boer.
Trump is net als Rita Verdonk een 'vaderskind'
Rutte moet volgens De Boer helder hebben wat hij precies wil overbrengen bij zijn ontmoeting met de Amerikaanse president, die een heel ander type is dan hij. Met Trump als gesprekspartner vindt Rutte in wezen weer een soort Verdonk op zijn pad.
"Trump is een vaderszoon, Verdonk een vadersdochter. Beiden hebben een mannelijke energie", zegt de coach. "Waarschijnlijk hebben ze altijd al iets willen bewijzen. Dat wordt naar buiten toe geprojecteerd. Vaak met veel passie en enthousiasme, maar dat kan ten koste gaan van anderen."
Rutte is volgens hem het tegenovergestelde: een moederszoon (dus geen 'moederskind'), iemand die de kat uit de boom kijkt voordat hij handelt en op zoek is naar harmonie. "
Dat is volgens De Boer ietwat nadelig in de ontmoeting met Trump, aangezien vaderstypes doorgaans beter met elkaar klikken. Hetzelfde geldt voor moederspersonen.
"De zachte kant kan in de weg staan van een moederszoon. In het streven de harmonie te bewaren, kan die te vriendelijk zijn. Tegelijkertijd zullen moederspersonen eerder in een driftbui belanden, omdat ze te lang wachten met het uiten van onvrede", zegt De Boer.
Rutte is in 'balans'
Hoewel Mark Rutte ook wel de 'lachende premier' wordt genoemd, is bekend dat hij behoorlijk uit zijn slof kan schieten. "Maar ik moet zeggen dat ik Rutte erg in balans vind. Als ik hem in het Gesprek met de minister-president zie, kan hij zich goed weren, zonder boos of klein te worden en zonder schaamte."
Volgens De Boer is de mannelijke energie bij Rutte voldoende aanwezig. "Is die onvoldoende aanwezig, zoals bij voetballers weleens het geval is, dan raad ik bijvoorbeeld aan om op een vechtsport te gaan en zo de mannelijke energie op te zoeken. Dat kan overigens ook voor vrouwen gelden."
Dat Rutte in balans is, betekent nog niet dat Trump dat ook is. Hij kan erop uit zijn je uit evenwicht te halen, soms letterlijk. Zo staat hij bekend als een agressieve handenschudder met de neiging jou naar zich toe te trekken.
De Franse president Macron beantwoordde die handdruk met een nog steviger versie waarbij zelfs zijn duimafdruk achterbleef op Trumps hand. Is dat iets wat Rutte moet doen als Trump hem omver trekt?
Rutte moet Trump niet kopiëren
"Bij NLP gaan we ervan uit dat je niet spiegelt, maar afstemt. Denk aan een rol behang met een patroon. Als je een baan op de muur plakt, moet de volgende baan aansluiten. Rutte zal zijn gedrag moeten afstemmen op dat van Trump", zegt De Boer. Dit betekent volgens hem niet dat Rutte Trump moet kopiëren of klakkeloos in de overtreffende trap moet schieten. "Kijk hem aan, geef een stevige hand en benoem eventueel zijn ferme hand, maar laat het daar verder bij. Maak het niet groter dan het is."
Het is belangrijk om op iemand in te spelen zonder jezelf te verliezen. "Je overtuiging helpt je om je standpunt naar voren te brengen, zonder te slijmen of iemand te kleineren", zegt De Boer.
Als Rutte bijvoorbeeld kritiek heeft op Trumps importheffingen, hoeft hij die niet onder stoelen of banken te steken. Mocht Trump op zijn beurt zijn onvrede uiten op de Nederlandse bijdrage aan internationale missies, dan is het aan Rutte voor het Nederlandse beleid te staan.
"Blijf bij jezelf en stip eventueel positieve dingen aan. Noem bijvoorbeeld de Nederlandse kennis van waterbouw waar de VS gebruik van maakt", tipt De Boer.
Volgens hem lijkt Trump niet erg in balans en heeft hij een enorm ego. "Daarom zal Rutte zijn standpunten waarschijnlijk iets duidelijker en fermer moeten uiten", zegt hij. "Op een schaal van 0 tot 10 moet Rutte nu misschien van tandje 6 naar 8 qua vaderszoonniveau."
De premier oogstte onlangs nog applaus van schoonmakers omdat hij zelf de koffie opdweilde die hij had gemorst. "Dat is wellicht iets wat hij bij Trump moet nalaten", aldus De Boer.